هنر درمانی Art Therapy چیست ؟

هنر درمانی رشته ای است که در آن  با خلق یا مشاهده یک اثر هنری از طریق دریافت و بیان احساسات شخص ، برای کمک به او استفاده می شود. بر خلاف هنر که تنها به منظور خلق اثر هنری انجام می شود ، تمرکز هنر درمانی ( که بطور معمول شامل نقاشی ، سفالگری ، کار با زغال ، مداد رنگی و مواد مشابه است) بر فرایند خلق یک اثر هنری می باشد و فعالیتهای مقدماتی به کار گرفته شده برای درمان ، به خلق اثر و نتیجه حاصل از آن ترجیح داده می شود. در این رشته، ممکن است یک قطعه هنری هیچگاه به پایان نرسد.

یک هنر درمانگر بر این باور است که عمل انجام شده در راه خلق یک اثر هنری ، مجموعه ای از فعالیتهای داخلی را در جهت شرکت دادن ابعاد فیزیکی ، احساسی و معنوی درمان راه اندازی می کند. برای افرادی که قادر به ایجاد یک کار هنری نیستند ، رفتن به موزه و یا نگاه کردن به کتابهای هنری نیز می تواند مفید باشد. بدون شک ، نگاه کردن به آثار هنری باعث نیروبخشی از نظر معنوی و افزایش آرامش می شود.

تاریخچه هنر درمانی چیست؟

با وجود اینکه مردم همیشه احساسات خود را از یک اثر هنری بیان کرده اند ، هنر درمانی به عنوان یک شغل و رشته درمانی ، از سال ۱۹۳۰ بوجود آمد. از جمله حوزه هایی که در حال حاضر در بسیاری از اوقات از هنر درمانی به عنوان بخشی از درمان استفاده می شود ،روانشناسی ( کاربرد هنر برای آشکار کردن احساسات نهفته ) و درمان فیزیکی (کمک به اعتماد به نفس و توانبخشی) است

روانشناسان کودک و پزشکان خانواده ، اغلب به علت اینکه کودکان برای بیان احساسات توسط کلمات شرایط سختی را تحمل می کنند ، از هنر درمانی استفاده می نمایند . این رشته همچنین یک جزء حیاتی از فعالیتهایی است که در بسیاری از شیرخوارگاهها و آسایشگاهها  یا در موارد نیاز به پرستاری طولانی مدت ، مورد استفاده قرار می گیرد.

هنر در روان درمانی

هنر درمانی باعث بهبود خلق و خو و کاهش درد و اضطراب در هنگام درمان حاد بیمارستانی در کنار بالین میشود. بستری شدن می‌تواند یک تجربه استرس زا و ایجاد اضطراب باشد . چه به دلیل تروما ، بیماری ناگهانی ، مداخله جراحی برنامه ریزی شده، یا به عنوان بستری مجدد برای یک بیمار مزمن در بیمارستان بستری شود . ممکن است یک بیمار احساسات بی شماری را تجربه کند از جمله ترس – نگرانی – سردرگمی و اختلال خلقی و….

برای کاهش علائم مرتبط با اضطراب در افراد مبتلا به بیماری حاد غیرمنتظره نیست، همانطور که هست با احساس ناامنی، ترس از ناشناخته ها و

واکنش های فیزیولوژیکی مانند افزایش آدرنالین و کورتیزول که اغلب با اقامت در بیمارستان همراه است. هنر درمانی می تواند به شما کمک کند

کاهش اضطراب نه تنها از طریق استفاده آگاهانه و آرام بخش از مواد هنری، اما از طریق احساس دلبستگی و راحتی ایجاد شده توسط رابطه مثلثی بین هنر، هنر فرآیند، و هنردرمانگر در مطالعه‌ای در سال 2014 روی بازماندگان سکته مغزی پیدا کرد .

هنردرمانی بر کیفیت زندگی و مشارکت اجتماعی سالمندان

در دنیای فعلی زندگی انسانها، کودکی، نوجوانی، جوانی و سالمندی و پیری چون حلقه های به هم پیوسته یک زنجیر هستند سالمندی، دوران حساسی از زندگی بشر است که طی آن سالمندان در معرض تهدیدات بالقوهای نظیر افزایش ابتال به بیماریهای مزمن، تنهایی و انزوا و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی بوده و به دلیل ناتوانی های جسمی و ذهنی، در موارد زیادی استقلال فردیشان مورد تهدید قرار میگیرد

از عوامل مهم و اثرگذار بر سلامت  جسمی و روحی افراد مسن، مشارکت اجتماعی میباشد. مشارکت اجتماعی، فرآیند سازمان یافته های است که افراد از روی اطلاع و آگاهی، داوطلبانه، گروهی و با عنایت به علایق معین و مشخص که منجر به خودشکوفایی و نیل به اهداف و سهیم در منابع قدرت میگردد، فعالیت میکنند و برحسب سازماندهی شامل مشارکت رسمی و غیررسمی میباشد

شرکت سالمندان در فعالیتهای هنری در قالب دوستی و مشارکت سازمان یافته، یکی از عناصر کلیدی در ارتقاء کیفیت زندگی و وضعیت سلامت عمومی و به دنبال آن کاهش معلولیت های دوران سالمندی است؛ که ضمن توجه به حقوق آنان، در حفظ نظم اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی روزمره آنان نیز میتواند مفید واقع گردد.

مفهوم کیفیت زنـدگی، به عنوان شـاخص مهمـی بـرای ارزیـابی سـلامت فـردی، قضاوت در مورد سـلامت سالمندان و یافتن مشکلات اصلی در ابعاد گوناگون زنـدگی آنان در نظر گرفته شده است. سالمندانی کـه در زنـدگی روزمـره نیـاز بـه کمـک اطرافیان و مراقبان دارند، از سطح کیفیت زندگی پایینتری برخوردار بوده و در حقیقت علائم متعددی را که نیـاز بـه مراقبت را در آنها مطرح میسازد، دارا هسـتند. با عنایت به اینکه سـالمندان بـه دلیـل کهولـت و کاهش توانایی از اقشـار آسیب پذیر جامعـه محسوب میشوند، بررسی عوامل مؤثر بر بالا بردن کیفیت زندگی و مشارکت اجتماعی آنها، یک امر اساسی و ضروری است. یکی از این عوامل، فعالیتهای هنری است، که هدف از این فعالیتها باال بردن سطح کیفیت زندگی و ارتباط بین فردی آنان میباشد

هنر درمانی در سالمندان چطور کار می‌کند؟

هنر درمانی در سالمندان باعث تقویت مهارت‌های ارتباطی، بهبود قوه تمرکز و کاهش احساس تنهایی و انزوا می‌شود. تداوم این رویه باعث می‌شود که احساس عزت نفس در افراد مسن به بهترین شکل ممکن تقویت شود. همچنین خودآگاهی افراد را به حد مطلوبی می‌رساند. این موارد شاید در وهله اول خیلی ساده و پیش پا افتاده به نظر برسند؛ اما واقعیت این است که تحقیقات پزشکی نشان می‌دهند، جرقه بسیاری از اختلالات روحی و روانی از نقص در همین موارد شکل می‌گیرد.

به زبان آوردن احساسات و عواطف در هر سنی کار آسانی نیست. این موضوع برای سالمندان به امری چالش‌برانگیزتر تبدیل می‌شود. به همین سبب یک خانه سالمندان درجه یک و پیشرفته از تمام متدهای به‌روز با استانداردهای جهانی برای بهبود شرایط سالمندان عزیز بهره می‌برند.

هنر درمانی برای سالمندان شامل چه مواردی می‌شود؟

تکنیک‌های مختلفی برای هنر درمانی در سالمندان وجود دارند. نکته مهمی که باید مد نظر قرار دهید این است که حتما در انتخاب فعالیت هنری، موضوعاتی از قبیل علاقه، توانایی جسمی و سابقه شغلی یا تجربه سالمندان در این زمینه را لحاظ کنید. از جمله بهترین تکنیک‌های هنر درمانی مناسب افراد مسن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

❶طراحی و نقاشی با مداد، پاستل، گچ، آبرنگ، گواش و…

❷ مجسمه سازی (قالب‌گیری با خاک رس برای مجسمه‌سازی خیلی راحت‌تر است)

❸ساخت ماسک‌های صورت اختصاصی برای مناسبت‌ها و جشن‌ها

❹رقصیدن (رقص‌های خاصی وجود دارند که در کاهش استرس نقش بسزایی ایفا می‌کنند)

❺تمرین نویسندگی (خاطره نویسی، داستان نویسی و مستندنگاری)

❻نوشتن شعر

❼ایفای نقش در تئاتر

❽ عکاسی از طبیعت

فواید هنر درمانی بر سلامت سالمندان

 1- بیان افکار و ابراز احساسات 

هنر درمانی می‌تواند راهی برای بررسی و انتقال افکار و احساساتی شود که به نظر می ‌رسد آنقدر پیچیده یا گیج‌کننده است که با صحبت کردن به تنهایی بیان نمی ‌شوند. بحث در مورد هنر با یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا احساسات ناخوشایند و در عین حال درهم ریخته خود را واضح تر شناسایی کنید. همچنین به شما امکان این را می دهد تا احساساتی را که می توان آن ها را “منفی” توصیف کرد، اما ممکن است همه ما هر از گاهی تجربه کنیم، از جمله خشم، غم، اندوه و درد عاطفی را به اشتراک بگذارید.

 2-شناسایی رشد و قدرت درونی خود

هنر درمانی می تواند به شما کمک کند تا صدایی درونی خود را شنیده و بتوانید از آن برای انتقال افکار و احساسات خود استفاده کنید. از طریق بررسی خود درونیتان و تجربیاتی که شما را شکل داده اند، فرصتی دارید تا نقاط قوت خود را بشناسید. با تجزیه و تحلیل آثار هنری که خلق کرده‌اند، درمانگر می‌توانند افکار درونی، درگیری‌ ها و نقاط قوت شما را به طور کامل تری کشف کرده و در نهایت منجر به خودآگاهی و رشد بیشتر شما شوند.

 3-کنار آمدن با بیماری جسمانی

اگر شما با یک بیماری مزمن و محدود کننده زندگی می کنید، هنر درمانی می تواند به شما کمک کند تا از تأثیر این بیماری بر زندگی خود بکاهید. این روش می تواند به شما کمک کند تا اهدافی را که می خواهید به آن برسید و آنچه که برایتان مهم است را شناسایی کنید. همچنین به شما زمان می دهد تا به این فکر کنید که چگونه بیماری شما ممکن است نحوه دید شما از جهان و چیزهایی را که برای شما ارزشمند هستند، تغییر داده باشد.

 4-کاهش اضطراب و استرس

هنری درمانی نشان داده است که سطح اضطراب و استرس را کاهش می دهد. خلق یک اثر هنری در واقع یک فعالیت آرام بخش و ذهنی است و تمرکز شخص را از هر چیزی که در مورد آن نگران است تغییر می دهد و آرامش درونی را تقویت می نماید.

 5-مدیریت افسردگی

بیان خود با استفاده از هنر درمانی می تواند به فردی که با افسردگی سر و کار دارد کمک کند تا دوباره با احساسات مثبت ارتباط برقرار نماید. فرآیند هنر درمانی همچنین می‌تواند منجر به حس موفقیت شود که خلق و خو و عزت نفس فرد را افزایش می ‌دهد.

 

 

 6-مقابله با بیماری مزمن

هنر درمانی می تواند یک مکانیسم مقابله ای ارزشمند برای بیماران مبتلا به بیماری های مزمن باشد. این یک راه جایگزین برای بیان چالش های عاطفی بیماری، ایجاد حس کنترل و توانمندی در میان شرایط دشوار ارائه می دهد.

 

اندکی تفکر

  –هنر درمانی باعث میشود سالمندان کمتر به بیماری های زمینه ای فکر میکنندواین در درمان بیماری ها مفید است

 –فرصت شاد زیستن با فعالیت های هنری برای سالمندان فراهم میشود

 –فعالیت های هنری این فرصت را در اختیار افراد مسن قرار میدهند که عواطف و احساسات خود را راحت تر به زبان بیاورند