آرتروز یا ساییدگی مفاصل، یکی از بیماری‌های شایع در سنین بالا است که با درد، التهاب و محدودیت حرکتی همراه است. این بیماری می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی سالمندان را تحت تأثیر قرار دهد. اما خبر خوب این است که با تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و تغییر سبک زندگی، می‌توان علائم آرتروز را کنترل کرد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. در این مقاله، به بررسی جامع درمان آرتروز در سالمندان می‌پردازیم و راهکارهای عملی برای کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل ارائه می‌دهیم.

انواع آرتروز در سالمندان

دو نوع اصلی آرتروز وجود دارد که در سالمندان شایع‌تر است:

• آرتروز استئوآرتریت: این نوع آرتروز به دلیل ساییدگی و پارگی غضروف (بافتی که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و از آن‌ها محافظت می‌کند) ایجاد می‌شود. آرتروز استئوآرتریت بیشتر در مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات رخ می‌دهد.
• آرتروز روماتوئید: این نوع آرتروز یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می‌کند و باعث التهاب و درد می‌شود. آرتروز روماتوئید می‌تواند هر مفصلی را درگیر کند، اما بیشتر در مفاصل دست و پا شایع است.

علائم آرتروز در سالمندان

علائم آرتروز در سالمندان ممکن است بسته به نوع و شدت بیماری متفاوت باشد. برخی از علائم شایع آرتروز عبارتند از:

• درد مفاصل، به خصوص پس از فعالیت یا در پایان روز
• سفتی مفاصل، به خصوص در صبح
• تورم مفاصل
• محدودیت حرکتی
• صدای تق تق یا ساییدگی در مفاصل

تشخیص آرتروز در سالمندان

تشخیص آرتروز در سالمندان بر اساس معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و MRI انجام می‌شود. پزشک ممکن است آزمایش خون را نیز برای رد سایر بیماری‌ها تجویز کند.

درمان آرتروز در سالمندان

درمان آرتروز در سالمندان به نوع و شدت بیماری، سن، سلامت عمومی و ترجیحات بیمار بستگی دارد. هدف از درمان، کاهش درد، بهبود عملکرد مفاصل و جلوگیری از پیشرفت بیماری است.

1. درمان‌های غیرجراحی

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک از جمله NSAIDهای رایج هستند.
• داروهای ضد درد موضعی: این داروها به صورت کرم، ژل یا پچ روی پوست اعمال می‌شوند و درد را در ناحیه مورد نظر کاهش می‌دهند.
• تزریق کورتیکواستروئید: این تزریق‌ها به طور مستقیم به مفصل ملتهب انجام می‌شوند و می‌توانند درد و التهاب را به سرعت کاهش دهند.
• تزریق اسید هیالورونیک: این تزریق‌ها به روان شدن مفصل و کاهش درد کمک می‌کنند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات اطراف مفصل، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک کند.
• کاردرمانی: کاردرمانی می‌تواند به سالمندان کمک کند تا فعالیت‌های روزمره خود را با وجود آرتروز انجام دهند.
• تغییرات سبک زندگی: کاهش وزن، ورزش منظم، استفاده از گرما و سرما درمانی و استفاده از وسایل کمکی مانند عصا و واکر می‌توانند به کاهش علائم آرتروز کمک کنند.

2. جراحی

در موارد شدید آرتروز که به درمان‌های غیرجراحی پاسخ نمی‌دهند، جراحی ممکن است یک گزینه باشد. انواع جراحی‌های آرتروز عبارتند از:

• آرتروسکوپی: این روش جراحی کم تهاجمی برای ترمیم یا برداشتن غضروف آسیب دیده استفاده می‌شود.
• استئوتومی: در این روش جراحی، استخوان اطراف مفصل بریده و تغییر شکل داده می‌شود تا فشار روی مفصل کاهش یابد.
• تعویض مفصل: در این روش جراحی، مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود.

پیشگیری از آرتروز در سالمندان

اگرچه نمی‌توان از آرتروز به طور کامل پیشگیری کرد، اما می‌توان با رعایت برخی نکات، خطر ابتلا به آن را کاهش داد یا پیشرفت آن را کند کرد. این نکات عبارتند از:

• حفظ وزن سالم: اضافه وزن فشار بیشتری روی مفاصل وارد می‌کند و خطر آرتروز را افزایش می‌دهد.
• ورزش منظم: ورزش به تقویت عضلات اطراف مفاصل، بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک می‌کند.
• اجتناب از آسیب‌های مفاصل: استفاده از تجهیزات ایمنی در هنگام ورزش، بلند کردن اجسام سنگین به روش صحیح و اجتناب از حرکات تکراری می‌توانند به جلوگیری از آسیب‌های مفاصل کمک کنند.
• تغذیه سالم: مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، اسیدهای چرب امگا 3 و ویتامین D می‌تواند به کاهش التهاب و محافظت از مفاصل کمک کند.

جدول انواع درمان‌های آرتروز و مزایا و معایب آن‌ها